Zo zeg je ‘proost’ in 38 verschillende landen!

Het ritueel van "proosten" is een sociaal gebruik dat al eeuwenlang bestaat en meestal gepaard gaat met het heffen van glazen en het toewensen van geluk, gezondheid of succes. De precieze oorsprong is niet volledig duidelijk, maar er zijn verschillende theorieën. Eén theorie verwijst naar het oude Rome, waar mensen hun drankje in elkaars glas schonken om te laten zien dat het niet vergiftigd was; het mengen van de drankjes verhoogde het vertrouwen. Een andere theorie wijst naar een Duitse gewoonte uit de 16e eeuw, waarbij men met een luidruchtig gebaar of het tegen elkaar slaan van drinkbekers boze geesten probeerde af te weren. Er wordt ook gesuggereerd dat het proosten zijn oorsprong vindt in religieuze rituelen, met name het omhoog heffen van de wijn tijdens christelijke erediensten. Waarschijnlijk hebben deze theorieën elkaar aangevuld en hebben verschillende culturen en periodes bijgedragen aan de ontwikkeling van het moderne proosten zoals we dat nu kennen.

Jazeker, naast het kennen van het juiste woord voor 'proost', zijn er per land vaak specifieke etiquette-regels en gewoonten rondom het inschenken en het klinken van glazen. In sommige culturen, zoals in Duitsland en veel Oost-Europese landen, is oogcontact maken bij het klinken van de glazen essentieel; het niet nakomen hiervan kan als onbeleefd worden ervaren. Ook het type drank kan invloed hebben; in veel landen proost je bijvoorbeeld alleen met alcoholische dranken. In bepaalde culturen is het ook belangrijk om niet te snel te drinken na het proosten, maar even te wachten tot iedereen heeft geproost. Soms zijn er regels over wie de eerste toost uitbrengt of in welke volgorde er geproost moet worden. Het is altijd verstandig om de lokale gewoonten discreet te observeren voordat je zelf het glas heft, om misverstanden te voorkomen en respect te tonen voor de plaatselijke cultuur.

Ja, in sommige culturen wordt proosten met water inderdaad als ongeluk beschouwd, of op zijn minst als iets wat je beter kunt vermijden. Dit geloof is met name sterk in bepaalde Europese landen, waaronder Duitsland en Rusland. De precieze oorsprong van dit bijgeloof is niet helemaal duidelijk, maar er wordt gezegd dat het te maken heeft met oude maritieme tradities, waarbij proosten met water symbool stond voor het verdrinken op zee. Een andere theorie is dat het proosten met water geassocieerd wordt met ongeluk of zelfs de dood, omdat water van oudsher als een minder 'edele' drank werd gezien dan wijn of bier, die vaak bij vieringen werden gedronken. Hoewel het misschien niet overal een strikte regel is, kan het toch als een kleine culturele misstap worden gezien als je met water proost terwijl anderen alcohol drinken. Het is dus aan te raden om, indien mogelijk, met een alcoholische drank te proosten om eventuele ongemakkelijkheid te voorkomen.

Proosten in Aziatische landen kent vaak meer specifieke etiquette en respectvolle nuances dan in veel Europese landen. In Japan is "Kanpai!" het veelgebruikte woord, maar het is ook gebruikelijk om te wachten tot iedereen zijn glas heeft en de hoogste in rang de toost uitbrengt. Je moet je glas lager houden dan dat van je ouderen of superieuren als je klinkt, als teken van respect. In China wordt "Ganbei!" vaak gebruikt, wat letterlijk "bodem leeg" betekent, en vaak verwacht wordt dat je je glas in één teug leegdrinkt, vooral bij formele gelegenheden. Hier is het ook gebruikelijk dat jongeren of lager geplaatsten hun glas iets lager houden. In Korea ("Gun Bae!") is het onbeleefd om je eigen glas in te schenken; je schenkt altijd voor anderen en zij schenken voor jou. Het gebruik van twee handen bij het aanbieden of ontvangen van een drankje is een teken van respect. Deze verschillen benadrukken het belang van hiërarchie en respect in Aziatische culturen.

Ja, hoewel het klinken van glazen wereldwijd een veelvoorkomend onderdeel van het proostritueel is, zijn er landen of situaties waar andere gebaren een rol spelen of het klinken van glazen zelfs wordt vermeden. In sommige culturen, met name in Azië, kan een lichte buiging of een blik van respect het klinken van glazen vervangen of aanvullen, vooral als er grote verschillen in status zijn. Bijvoorbeeld, in Japan houd je je glas lager dan dat van je superieur bij het klinken. In sommige tribale culturen of bij bepaalde traditionele ceremonies kan het proosten gepaard gaan met het drinken uit een gemeenschappelijke kom of het uitvoeren van specifieke handgebaren. Hoewel minder gebruikelijk voor de alledaagse toerist, kunnen er ook lokale tradities zijn waarbij men simpelweg het glas heft zonder te klinken, of waarbij een verbale toost volstaat zonder fysiek contact. Het observeren van lokale gewoonten is altijd de beste leidraad.

'Skål' is een veelgebruikte uitroep bij het proosten in de Scandinavische landen. Je hoort het in Zweden, Denemarken, Noorwegen en IJsland. Het woord heeft zijn wortels in het Oudnoors en betekent letterlijk "schaal" of "kom". Dit verwijst naar de drinkkommen die in vroegere tijden werden gebruikt om samen uit te drinken. In de Noorse cultuur gaat 'Skål' vaak gepaard met direct oogcontact met iedereen aan tafel voordat je drinkt. Het is meer dan alleen een toost; het is een moment van gemeenschappelijke verbinding en respect. Het gebruik van 'Skål' benadrukt de gezamenlijke ervaring van het drinken en het samen zijn. Hoewel de betekenis van het woord simpel is, draagt het een rijke geschiedenis van Vikingbanketten en middeleeuwse tradities met zich mee, wat het een iconische uitroep maakt in deze noordelijke culturen.

Jazeker, er zijn tal van taalgidsen en apps beschikbaar die je kunnen helpen met lokale frases, inclusief de correcte manier om te proosten, en die je reiservaring aanzienlijk kunnen verbeteren. Populaire vertaal-apps zoals Google Translate en Microsoft Translator zijn uitstekend voor snelle vertalingen en bieden vaak ook audio-uitspraak, zodat je kunt oefenen met de correcte intonatie. Voor het leren van basisfrases en culturele context zijn apps zoals Duolingo en Babbel ideaal, hoewel deze meer gericht zijn op uitgebreider taalonderwijs. Er zijn ook specifieke reisfrasboek-apps die vaak handige zinnen per categorie organiseren, inclusief een sectie voor sociale interacties en proosten. Daarnaast zijn er ouderwetse reisgidsen in boekvorm (zoals Lonely Planet of Rough Guides) die vaak een uitgebreide sectie met nuttige frases en culturele tips bevatten. Het is altijd handig om ten minste de basiswoorden en de lokale toost te kennen; dit opent vaak deuren en zorgt voor een glimlach bij de lokale bevolking.