Veel ouders vragen zich het vroeg of laat af: mag ik mijn kind meenemen op vakantie buiten de schoolvakanties? De drukte op de weg vermijden, goedkopere vliegtickets boeken of gewoon een rustiger verblijf – het klinkt verleidelijk. Maar hoe zit dat precies met de leerplicht in Nederland? Wat zijn de regels, wat zijn de mogelijke uitzonderingen, en wat zijn de risico’s als je dit tóch doet zonder toestemming? In dit uitgebreide artikel leggen we alles uit over de regels rondom vakantie buiten schoolvakanties, met praktische tips en veelgestelde vragen. Zo weet je precies waar je aan toe bent voordat je je vakantie boekt.
In Nederland geldt de leerplichtwet voor alle kinderen van 5 tot 16 jaar. Dit betekent dat kinderen verplicht zijn om onderwijs te volgen. De meeste kinderen gaan al vanaf 4 jaar naar school, maar de officiële leerplicht begint op de eerste dag van de maand nadat je kind 5 jaar wordt. Deze leerplicht geldt voor álle kinderen in Nederland, ook voor kinderen met een andere nationaliteit of voor kinderen van asielzoekers. Ouders zijn verplicht hun kind in te schrijven op een erkende school én ervoor te zorgen dat het onderwijs ook daadwerkelijk wordt gevolgd.
Na de leerplicht volgt de zogenaamde kwalificatieplicht, die geldt voor jongeren tussen de 16 en 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Een startkwalificatie betekent een afgerond diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo-niveau 2. Zolang een jongere dat diploma nog niet heeft, is hij of zij verplicht om onderwijs te blijven volgen. Dit geldt niet voor jongeren in het praktijkonderwijs of met bepaalde profielen in het speciaal onderwijs. De kwalificatieplicht is bedoeld om jongeren voor te bereiden op de arbeidsmarkt en sociale participatie. Let op: ook bij een tussenjaar of plannen voor een wereldreis moeten ouders en jongeren in deze leeftijdscategorie rekening houden met de verplichtingen van de kwalificatieplicht. Je moet in zo’n geval tijdig contact opnemen met de leerplichtambtenaar van je gemeente om een passende oplossing te vinden. Over deze kwalificatieplicht lees je meer op de website van de Rijksoverheid.
Hoewel de wet streng is, zijn er enkele situaties waarin een kind tijdelijk vrijstelling van school kan krijgen. Denk aan:
Let op: een vakantie of dagje weg valt hier in principe niet onder. Alleen bij zeer uitzonderlijke omstandigheden kan een schooldirecteur of leerplichtambtenaar toestemming geven. Deze uitzonderingen moeten goed worden onderbouwd en vallen onder de zogeheten ‘gewichtige omstandigheden’. Het aanvragen van verlof doe je altijd schriftelijk en het liefst minimaal 8 weken van tevoren. Goedkeuring is nooit vanzelfsprekend — scholen hebben de plicht om de leerplicht te handhaven en ongeoorloofd verzuim te melden.
Wil je je kind meenemen op vakantie buiten de officiële schoolvakanties, dan mag dat alleen als je voldoet aan strikte voorwaarden. De belangrijkste uitzondering geldt voor ouders met een beroep dat seizoensgebonden is of waarin vakantie tijdens reguliere schoolvakanties onmogelijk is. Denk aan zelfstandigen in de horeca, landbouw of evenementenbranche. In dat geval kun je een aanvraag indienen voor maximaal 10 schooldagen per jaar.
Voorwaarden:
Zonder toestemming is het meenemen van je kind op vakantie wettelijk gezien ongeoorloofd schoolverzuim en kan dit resulteren in een boete of waarschuwing.
Een vakantieverlof dien je altijd in bij de schooldirecteur, en als het om meer dan 10 dagen gaat, wordt het verzoek doorgestuurd naar de leerplichtambtenaar. In de aanvraag moet je duidelijke argumenten opnemen en bewijsstukken meesturen. Als werknemer geef je een verklaring van je werkgever, als ondernemer toon je aan dat je in het hoogseizoen géén vakantie kunt nemen zonder inkomensverlies. Houd er rekening mee dat een verzoek dat onvoldoende onderbouwd is, meestal wordt afgewezen. Probeer bij twijfel altijd in overleg te gaan met de schooldirecteur — samen kun je zoeken naar een passende oplossing.
Kort gezegd mag je dus niet zomaar je kind uit school houden voor vakantie. Er gelden uitzonderingen waarbij dit wel mag, maar daar moet dan toestemming voor gegeven worden door de schooldirecteur. Even je kind een dagje ziek melden om de drukte op de weg te voorkomen, mag dus niet.
Droom je van een wereldreis met je gezin of wil je tijdelijk in het buitenland wonen? Dan krijg je te maken met strenge leerplichtregels. Je kunt niet zomaar je kinderen uitschrijven van school en vertrekken. Er moet een gedegen plan zijn om onderwijs te waarborgen, bijvoorbeeld via:
Dit soort situaties bespreek je altijd met de leerplichtambtenaar. In sommige gevallen kan je kind tijdelijk worden vrijgesteld van fysieke aanwezigheid op school, mits het onderwijs goed geregeld is. Het is eenvoudiger om te reizen met kinderen die nog niet leerplichtig zijn (jonger dan 5) of die hun startkwalificatie al hebben behaald.
Onze redactie is regelmatig op pad om nieuwe bestemmingen te ontdekken en de leukste tips voor jouw vakantie te verzamelen. Of dat nu binnen of buiten onze landsgrenzen is, de mooiste bestemmingen en leukste activiteiten delen onze bloggers via hun laatste artikelen.
