Vluchtvertragingen en -annuleringen zijn de nachtmerrie van elke reiziger. Of je nu een weekendje weg geboekt hebt of aan de start van een lange zomervakantie staat, vastzitten op de luchthaven is frustrerend. Gelukkig sta je er in Europa niet alleen voor! Dankzij de Europese verordening EG 261/2004 ben je als passagier goed beschermd. Deze wet legt duidelijke plichten op aan luchtvaartmaatschappijen en geeft jou recht op compensatie, verzorging en soms zelfs een volledige terugbetaling. Wil je weten wat je stappen zijn, wanneer je recht hebt op geld en hoe je jouw claim indient? Dit is een complete gids over je rechten bij vluchtproblemen in Europa.
Wat is EU261 (verordening EG 261/2004)?
De Europese Verordening 261/2004 beschermt passagiers bij vluchtverstoringen. Deze wetgeving is van toepassing op:
- Alle vluchten die vertrekken vanuit de EU, IJsland, Noorwegen of Zwitserland, ongeacht de nationaliteit van de luchtvaartmaatschappij.
- Vluchten die aankomen in de EU vanuit een land buiten de EU, mits de luchtvaartmaatschappij uit de EU komt (bijvoorbeeld KLM, Air France, Lufthansa, Ryanair).
- Vluchten binnen het VK blijven na de Brexit onder vergelijkbare regelgeving vallen (UK261).
Jouw recht op financiële compensatie hangt af van drie factoren: de oorzaak van het probleem, de duur van de vertraging/annulering en het tijdstip waarop je bent geïnformeerd.
- Vertraging: als je met meer dan drie uur vertraging op je eindbestemming aankomt kun je in aanmerking komen. De vertraging wordt gemeten op het moment dat de vliegtuigdeur opengaat bij aankomst.
- Annulering: als je minder dan 14 dagen voor vertrek geïnformeerd bent en er is geen passende alternatieve vlucht aangeboden. Daarnaast moet de annulering niet te wijten zijn aan buitengewone omstandigheden.
- Overboeking (denied boarding): als je geweigerd wordt op een vlucht ondanks een geldige boeking en tijdige check-in. Dit geldt ook als je wordt gevraagd vrijwillig af te zien van je stoel.
- Gemiste aansluiting: je mist je aansluitende vlucht door vertraging van de eerste vlucht, beide vluchten zijn in één boeking opgenomen. Of je komt meer dan drie uur vertraagd aan op je eindbestemming.
- Downgrade: als je wordt verplaatst naar een lagere klasse dan geboekt. Je hebt recht op gedeeltelijke terugbetaling: 30% (onder 1500 km), 50% (1500-3500 km), of 75% (boven 3500 km).
Let op: Er is géén compensatie bij 'buitengewone omstandigheden' (zie FAQ).
Stap voor stap: wat te doen bij een grote vertraging (meer dan drie uur)
Bij een vertraging op je eindbestemming van meer dan drie uur heb je naast verzorging vaak ook recht op financiële compensatie.
Stap 1: recht op verzorging (vanaf 2 uur vertraging)
Vanaf een bepaalde wachttijd moet de luchtvaartmaatschappij zorgen voor 'verzorging'. Wat is 'verzorging'? Maaltijden en verfrissingen, toegang tot communicatie (twee gratis telefoongesprekken, e-mails of faxberichten) en, indien nodig, een hotelovernachting en transfer (bij vertraging tot de volgende dag). Vraag hier actief om bij het personeel.
- 2 uur vertraging: bij vluchten tot 1500 km.
- 3 uur vertraging: bij vluchten tussen 1500 en 3500 km (binnen de EU).
- 4 uur vertraging: bij vluchten langer dan 3500 km (buiten de EU).
Bij een vertraging van 5 uur of meer: recht op volledige terugbetaling van je ticket en een gratis terugvlucht naar je vertrekpunt.
Stap 2: bereken je recht op compensatie (vanaf 3 uur aankomstvertraging)
Is de vertraging op de eindbestemming 3 uur of meer? Dan heb je recht op financiële compensatie, tenzij er sprake is van buitengewone omstandigheden. De hoogte van het bedrag staat vast:
- Binnen de EU:
- Vluchten tot 1500 km: compensatie bij vertraging van meer dan 3 uur = € 250,-.
- Vluchten tussen 1500 en 3500 km: compensatie bij vertraging van meer dan 3 uur = € 400,-.
- Vluchten boven 3500 km: compensatie bij vertraging van meer dan 3 uur = € 600,-.
- Buiten de EU: De compensatie hangt af van de afstand van de vlucht. Passagiers hebben recht op compensatie wanneer een vlucht met meer dan 3 uur vertraging aankomt, behalve wanneer er sprake is van buitengewone omstandigheden.
Let op: Bij een aankomstvertraging tussen 3 en 4 uur op vluchten langer dan 3500 km mag de compensatie met 50% worden verminderd (van € 600 naar € 300).
Hoe wordt de afstand gemeten? De afstand wordt berekend volgens de orthodrome (kortste luchtroute) tussen vertrek- en aankomstluchthaven, niet de werkelijke gevlogen route.
Stap 3: verzamel bewijs
Documenteer alles! Dit is cruciaal voor je claim:
Essentiële documenten:
- Boardingpass (zowel origineel als kopie)
- Boekingsbevestiging met vluchtnummer en -tijden
- Bewijs van vertraging: foto's van vertrekborden/infoscreens, screenshots van de app van de luchtvaartmaatschappij, bevestigingsmail over nieuwe vertrektijd.
- Bewijs van werkelijke aankomsttijd: foto van gate bij aankomst, geprinte vluchtgegevens van FlightRadar24 of vergelijkbare diensten.
- Bonnetjes van gemaakte kosten (eten, drinken, hotel)
- Communicatie met de maatschappij (e-mails, WhatsApp-berichten)
Extra tips:
- Noteer namen van medewerkers met wie je spreekt
- Vraag om schriftelijke bevestiging van de vertraagsoorzaak
- Maak notities van aankondigingen en tijdstippen
- Bewaar digitale kopieën in de cloud
Stap 4: Dien je claim in
Bij de luchtvaartmaatschappij:
- Dien je claim zo snel mogelijk in (bij voorkeur binnen 7 dagen)
- Gebruik het officiële claimformulier op de website van de maatschappij
- Voeg alle bewijsstukken toe
- Vermeld duidelijk het bedrag dat je claimt
- De maatschappij heeft meestal 6-8 weken om te reageren
Alternatieve opties:
- Claimorganisaties (no cure, no pay): zoals EUclaim, ClaimCompass, AirHelp
- Geen voorschot, je betaalt alleen bij succes (20-35% commissie)
- Zij nemen het juridische werk uit handen
- Sneller resultaat bij complexe zaken
- Nationale handhavingsinstantie:
- In Nederland: Autoriteit Consument & Markt (ACM)
- Gratis, maar kan langer duren
- Rechtbank:
- Laatste redmiddel bij weigering
- Kantonrechter (geen advocaat nodig onder € 25.000)
- Je kunt ook proceskosten claimen
Wat te doen bij annulering (minder dan 14 dagen voor vertrek)
Als je vlucht binnen 14 dagen voor vertrek wordt geannuleerd, heb je twee belangrijke rechten: keuze van reis én mogelijk compensatie.
Recht 1: keuze van reis
De luchtvaartmaatschappij moet je de keuze geven tussen:
- Terugbetaling: de volledige kosten van je ticket (en indien van toepassing, een gratis terugvlucht naar je oorspronkelijke vertrekpunt) binnen 7 dagen. De betaling is in contanten, elektronisch bankverkeer, of originele betaalmethode. Als je al gedeeltelijk gevlogen hebt: terugbetaling ongebruikte deel + gratis terugvlucht naar vertrekpunt.
- Vervangende vlucht: een zo snel mogelijke omboeking naar de eindbestemming, eventueel met een andere maatschappij. Deze is in een vergelijkbare klasse of hoger met daarnaast geen extra kosten.
- Omboeking op een latere datum: een omboeking naar jouw voorkeur, onder vergelijkbare voorwaarden. Deze optie is afhankelijk van de beschikbaarheid.
Let op: Als de maatschappij een alternatieve vlucht aanbiedt maar je kiest voor terugbetaling, vervalt mogelijk je recht op compensatie (dit is complex en hangt af van de omstandigheden).
Recht 2: financiële compensatie
Dit recht geldt niet altijd, alleen als je valt binnen alle voorwaarden. Je hebt recht op de vaste compensatiebedragen (€ 250,- - € 600,-) als de annulering te laat werd gemeld, de annulering mag niet te wijten zijn aan buitengewone omstandigheden, er is geen passend alternatief.
Geen compensatie als de vlucht aan de volgende voldoet:
- Melding is meer dan 7 dagen voor vertrek: altijd geen compensatie (tenzij geen goed alternatief).
- Melding 7 tot 14 dagen voor vertrek: een alternatieve vertrekt max. 2 uur eerder ÉN aankomst max. 4 uur later.
- Melding minder dan 7 dagen voor vertrek: een alternatieve vlucht vertrekt max. 1 uur eerder ÉN aankomst max. 2 uur later.
Praktijkvoorbeeld
Situatie: Je vlucht van Amsterdam naar Barcelona (1500 km) wordt 10 dagen van tevoren geannuleerd.
Alternatief 1: Nieuwe vlucht vertrekt 3 uur eerder, aankomst 5 uur later
- Resultaat: Recht op € 400 compensatie (buiten toegestane tijdvenster)
Alternatief 2: Nieuwe vlucht vertrekt 1 uur eerder, aankomst 3 uur later
- Resultaat: Geen compensatie (binnen toegestane tijdvenster)
Alternatief 3: Geen alternatief aangeboden
- Resultaat: Recht op € 400 compensatie + terugbetaling ticket
Veelgestelde vragen (FAQ)
Samenvatting: je rechten in één oogopslag
Bij vertraging van 3+ uur aankomst:
✓ Verzorging (eten, drinken, communicatie)
✓ Hotel + vervoer (indien overnachting nodig)
✓ Compensatie € 250-600 (tenzij buitengewone omstandigheden)
✓ Terugbetaling bij 5+ uur vertraging (optioneel)
Bij annulering (<14 dagen van tevoren):
✓ Keuze: terugbetaling OF vervangende vlucht
✓ Verzorging tijdens wachten
✓ Compensatie € 250-600 (onder voorwaarden)
✓ Hotel + vervoer (indien nodig)
Bij instapweigering/overboeking:
✓ Keuze: terugbetaling OF vervangende vlucht
✓ Compensatie € 250-600
✓ Verzorging tijdens wachten
✓ Voorrang op volgende vlucht
Belangrijk om te onthouden:
- Compensatie is forfaitair (vast bedrag, onafhankelijk van ticketprijs)
- Je rechten gelden ook bij low-cost carriers
- Buitengewone omstandigheden moeten bewezen worden door maatschappij
- Je kunt tot 2 jaar na de vlucht claimen (in Nederland)
- Verzorging en compensatie zijn gescheiden rechten
Conclusie: Je hebt sterke rechten als vliegtuigpassagier in Europa. Wees goed geïnformeerd, documenteer alles en geef niet op bij de eerste afwijzing. De EU261-verordening is er specifiek om jou als passagier te beschermen. Maak daar gebruik van!